Mapa dotacji

Takich miasteczek już nie ma — z rynkiem, przy którym stoi karczma, zakład szewski i sklep kolonialny jak w „Sklepach cynamonowych” Brunona Schulza, gdzie słoneczny żar rozpala wyobraźnię. Wystarczy jednak wybrać się do Sanoka, by zobaczyć replikę charakterystycznego dla południowo-wschodniej Polski miasteczka z drugiej połowy XIX i początku XX w. Miasteczka, w którym żyli Polacy, Żydzi i Rusini (Ukraińcy).

Wokół prostokątnego placu, wybrukowanego „kocimi łbami” (otoczakami z Sanu) ustawiono 29 budynków. Zaledwie dwa z nich — remiza oraz dom żydowski z Ustrzyk Dolnych — to oryginalne, przeniesione obiekty. Pozostałe są replikami drewnianych, parterowych domów, posadowionych na kamiennych podmurówkach. Część z nich ma charakterystyczne podcienia, ale wszystkie pokryte są gontem. Rynek otacza karczma z kręgielnią, poczta, urząd gminy, remiza, apteka i domy żydowskie. Osobliwością jednego z nich jest weranda z otwieranym dachem, tzw. kuczka. Służyła ona jako miejsce modlitw w czasie Święta Szałasów — Sukkot. Pieczołowicie odtworzono też wnętrze domu nauczyciela z Dębowca, w którym urodził się profesor geografii Stanisław Pawłowski, późniejszy rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest także dom mieszkalny z Jaślisk, służący jako centrum konferencyjne, oraz budynek dawnej szkoły ze Starej Wsi z końca XIX w., gdzie urządzono centrum edukacyjne.

Sanoccy muzealnicy przez lata gromadzili stare sprzęty i narzędzia, które wraz z dokumentacją i fotografiami odkładane były w magazynach. Budowa rynku pozwoliła na nowo je wyeksponować. Pracownicy muzeum w strojach z epoki wykorzystują to bogactwo, prezentując różnorodne zawody — stolarza, krawca, szewca, zegarmistrza czy fotografa. Ofertę skansenu poszerzają też cieszące się coraz większą popularnością jarmarki (bożonarodzeniowe i wielkanocne) oraz giełdy staroci „Galicyjskie graciarnie”.

Frekwencja jest miarą sukcesu. Przed rozpoczęciem projektu wynosiła ona od 60 do 90 tys. turystów rocznie, w ubiegłym roku było ich już ponad 142 tys. Nic dziwnego, bo skansen mający w ofercie blisko 180 obiektów jest największą tego typu placówką w Polsce. Już w latach 60. założono, że pełny obraz krajobrazu kulturalnego Podkarpacia musi zawierać trzy jego warstwy: wiejską, małomiasteczkową i szlachecką. Ostatnie lata pozwoliły na dopełnienie realizacji tych planów. Po latach przygotowań, we wrześniu 2011 r. powstał Rynek Galicyjski.