Mapa dotacji

Jeszcze kilka lat temu imponująca klasycystyczna kopuła w kościele Świętej Trójcy w Warszawie przeciekała i groziła zawaleniem. Dziś jest wizytówką jednej z najważniejszych i najpiękniejszych świątyń protestanckich w Polsce.

Kościół, jak niemal cała lewobrzeżna Warszawa, w czasie II wojny światowej został zniszczony. Odbudowano go w latach 50. i od tamtego czasu nie przechodził gruntowniejszych remontów. Budynek tracił swój dawny blask, a jednocześnie jego stan techniczny pogarszał się, co rodziło obawy o bezpieczeństwo parafian i osób odwiedzających świątynię. Na realizację projektu „Remont i przebudowa ewangelicko-augsburskiego kościoła Świętej Trójcy w Warszawie – etap I” parafia otrzymała wsparcie z regionalnego programu 2014-2020. Prace prowadzone były od 2015 do 2019 r. i objęły m.in. renowację kopuły i wnętrza kościoła, wymianę poszycia ławek i krzeseł, a także wszystkich instalacji oraz przystosowanie świątyni do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Do najpoważniejszych inwestycji należała wymiana okien, poszycia dachu, przebudowa ryzalitu wschodniego oraz wymiana szeregu instalacji (wentylacyjnej, hydraulicznej, teletechnicznej czy przeciwpożarowej). W drugim etapie projektu planowana jest natomiast renowacja elewacji świątyni.

Dla wiernych i melomanów

Kościół Świętej Trójcy jest nie tylko miejscem odprawiania liturgii. To również jeden z najpiękniejszych zabytków architektury klasycystycznej Warszawy, a także centrum kultury, odwiedzane zarówno przez wiernych Kościoła ewangelicko-augsburskiego, jak i turystów i osoby szukające wrażeń kulturalnych. Jako obiekt otwarty dla wszystkich, a jednocześnie budowla wielokondygnacyjna, został wyposażony w windę, co wymagało gruntownej przebudowy ryzalitu, czyli wysuniętej na zewnątrz części budynku, tak aby wybudować w nim szyb windowy i klatkę schodową. – Musieliśmy wszystko zaprojektować tak, aby nie zniszczyć zabytku. Przeprowadziliśmy wiele prac przygotowawczych. Winda nie jest czymś powszechnym w kościołach, ale my chcemy iść z duchem czasu. Staramy się być żywą wspólnotą, otwieramy się na każdego, więc także na tych, którzy mają w życiu różne bariery. Winda jest zatem niezbędna, bo jak inaczej zaproponować zwiedzanie wystawy, która jest na drugiej emporze, czy korzystanie z sali malucha, która jest na pierwszej emporze? – pyta Justyna Stanisławska, koordynator projektów w parafii ewangelicko-augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie.

Działalność kulturalna towarzyszy kościołowi od początku istnienia, czyli od końca XVIII w. Jego akustyka predestynuje go zwłaszcza do organizowania koncertów muzycznych. W 1825 r. grał w jego wnętrzach sam Fryderyk Chopin. – Dla luteran muzyka zawsze była bardzo ważna. Większość z nas nie wyobraża sobie kościoła bez muzyki. Na koncerty, których odbywa się tu wiele, zapraszamy wszystkich – mówi Justyna Stanisławska. Pod kopułą świątyni Świętej Trójcy dominuje muzyka chóralna, klasyczna i sakralna, często organowa, ponieważ znajduje się tu jeden z najlepszych w Polsce instrumentów. Ale nie tylko. Kościół gości w swoich murach festiwale, np. Festiwal Oper Barokowych „Dramma per Musica” i Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”. Parafia była partnerem festiwalu „Chopin w sercu Warszawy”, a w zeszłym roku po raz pierwszy odbyła się też wystawa oraz próba otwarta zespołu Graindelavoix z okazji festiwalu „Nowe Epifanie”. W odnowionej świątyni odbywają się też koncerty pojedynczych artystów, którzy grają np. muzykę z pogranicza jazzu i nurtów eksperymentalnych. Repertuar jest zatem bardzo zróżnicowany.

Otwarty dla każdego

Muzyka jest bardzo ważna, ale działalność kulturalna w kościele Świętej Trójcy nie ogranicza się tylko do niej. W różnych miejscach kościoła, np. na emporach lub w podziemiach, organizowane są również liczne wystawy, np. fotografii i malarstwa, a także spotkania z ludźmi kultury i kościoła ewangelicko-augsburskiego, podczas których poruszane są ważne tematy teologiczne i społeczne. O wydarzeniach organizowanych przez parafię można się dowiedzieć z zainstalowanych na zewnątrz infokiosków, które również zostały zakupione w ramach projektu. – Mamy także zwyczaj, że kiedy organizujemy jakieś duże wydarzenie, oświetlamy wejście do kościoła; nie tylko reflektorami, ale też ustawiamy świece. Teoretycznie kościół stoi w historycznym centrum Warszawy, której niegdyś był jednym z najwyższych budynków. Jednak wcale nie jest łatwo do nas trafić. Wiele osób nie kojarzy placu Małachowskiego z naszym kościołem. Teraz łatwiej jest nas znaleźć. Wieczorem latarnia na szczycie kopuły daje piękne światło – mówi Justyna Stanisławska. W budynku świątyni znajduje się również studio telewizyjne, w którym nagrywane są programy, pokazywane następnie na kanale w serwisie YouTube. Poranne nabożeństwa niedzielne są natomiast transmitowane na żywo.

Dzięki przeprowadzonym pracom renowacyjnym i konserwatorskim w kościele jest on obecnie otwarty od wtorku do soboty w godzinach 11:00-17:00, a także w każdą niedzielę pomiędzy nabożeństwami, czyli w godz. 12:30-17:00. W tym czasie każdy może podziwiać jedno z najbardziej oryginalnych wnętrz kościelnych w stolicy. Organizowane są też bezpłatne zwiedzania z przewodnikiem, np. podczas Dni Dziedzictwa Europejskiego, Nocy Muzeów, Nocy Świątyń czy z okazji świąt i akcji parafialnych. Z roku na rok liczba osób, które w nich uczestniczą, zwiększa się.

Dofinansowany  projekt nie obejmował wyłącznie prac budowlano-konserwatorskich. Na stronie internetowej parafii można skorzystać z wirtualnego spaceru po zrewitalizowanym kościele, zakupione zostały też infokioski – nie tylko zewnętrzne, o których była mowa wyżej, ale również stojący wewnątrz, zawierający informacje nt. parafii i kościoła luterańskiego w Polsce. – Jesteśmy z naszym kościołem bardzo mocno związani emocjonalnie. Jest to miejsce, w którym czujemy się dobrze jako wspólnota, gdzie się spotykamy. Po każdym nabożeństwie idziemy do kawiarenki parafialnej, gdzie przy kawie czy herbacie rozmawiamy na różne tematy. Cieszymy się, że przywróciliśmy blask świątyni, która jest ważna nie tylko dla nas i która jest świadkiem historii reformacji polskiej, ale również burzliwej historii Polski – mówi koordynatorka projektu.

Jeden z najpiękniejszych i najważniejszych kościołów ewangelicko-augsburskich w Polsce stał się dzięki renowacji istotnym miejscem na mapie kulturalnej Warszawy. Jego odnowione wnętrza czekają nie tylko na parafian, ale także na tych, którzy chcą posłuchać muzyki, zobaczyć ciekawą wystawę czy dowiedzieć się czegoś o historii i tradycji polskiej reformacji.